Necati Doğanç yazdı..

XI. Asırdan XIV. Asıra kadar Türkistan,Horasan ve Azerbaycan’dan Anadolu’ya gelerek, bu toprakları Türk Vatanı haline getiren Oğuz (Türkmen) boyları, Selçuklu ve Osmanlı devirlerinde birbirlerinden uzak yerlerde oymaklar, aşiretler ve cemaatler halinde iskan olundular.

Sayıları binlerce olan bu topluluklar hakkında en kapsamlı çalışmalardan biri de merhum  Cevdet TÜRKAY’ın “ Başbakanlık Devlet Arşivlerine Göre /Osmanlı İmparatorluğu’nda Oymak,Aşiret ve Cemaatlar”kitabında dikkatimi çeken Oymak Aşiret ve cemaat isimlerinden yola çıkarak Taşköprü’de bulunan köy adlarının benzeşmesi, uyuşması, bire bir aynı olması köklerimizin nereye kadar gittiğini görmemiz açısından faydalı olacağını düşünmekteyim.

Böylece geçmişimizle ilgili az da olsa bir fikir sahibi oluruz. Geçmişimizi bilirsek geleceğimize yön verebiliriz diye düşünüyorum.

Türk’lerin Anadolu’ya gelişleriyle birlikte Kastamonu ve çevresine yoğun bir Türkmen akını başlamıştır. Kastamonu yörükleri olarak adlandırılacak olan bu Türkmen’ler, bölgeye yerleştirilmiş yeni köy ve kasabalar kurmuştur.

Türk’ler Anadoluya geldikleri zaman kalabalık bir nüfus ile karşılaşmadıkları ve onlarla karışmadıkları görülür.Dikkatle izlenecek olursa Taşköprü’müzün de içinde olduğu bu coğrafya tarih boyunca ve günümüzde Türk nüfusunun en yoğun olduğu bölgelerden biridir.

Bunların çoğu yörük, konar-göçer olduğundan Anadolu’nun ve Rumeli’nin her yerine dağılmışlar kondukları, yerleştikleri yerlere kendi adlarını vermişler.

Oymak ; halk, soy, boy, kavim, aile, köy, çok koyunu ve sürüsü olan köylü, kabile, yabancı bir kavme mensub gibi çok çeşitli anlamlara gelmektedir.

“Cemaat” deyimi de sözlüğe göre bir araya gelmiş insanlar demektir. Bütün bunların ışığında Kitapda adı geçen Taşköprü ilçemizde ki köy isimleriyle benzeşen oymak,cemaat ve aşiretler’i  karşılaştırmaya çalıştım.

Afşar Köyü;Afşar, Avşar cemaatı / Aluçcuk köyü; Alıclı, aluclu cemaatı

Hacı köyü;Hacılar cemaatı /Bayat köyü;Bayat, bayatlı(bayatlu) cemaatı,

Karacaoğlu köyü; Karaca,karacalu cemaatı/Armutlu köyü; Armud, Armudlu cemaatı,

Arslanlı köyü; Arslanlı, arslanlu cemaatı/Ayvalı köyü; Ayvalı, ayvalu cemaatı

Çambaşı-Bardakçılu mah.;Bardakçı, bardakçılar cemaatı

Bekirli köyü;Bekir, bekirler, bekirli, bekürlü cemaatı,

Bektaşoğlu köyü:Bektaşoğulları, bektaşlu, Bektaş cemaatı

Vakıfbelören köyü;Belenviran cemaatı,

Y.emerce.Çarıklı mah.;Çarıklı,çarıklu,çaruklu cemaatı

Çayırcık köyü;Çayırcık ve yüreğir(üreğir)cemaatı,

Çaylaklar köyü;Çaylâk,çaylaklar,çaylaklı cemaatı/Çekiç köyü;Çekiçoğulları cemaatı,

Çetmi köyü;Çepni,çetme cemaatı/Dere köy ;Dere köy cemaatı,

Emir köy;Emir,emirler,emirlü cemaatı/Erik köyü;Erik,erikler,erüklü cemaatı,

Gündoğdu köyü;Gündoğdulu cemaatı/Hamzaoğlu köyü:Hacıhamza,hacıhamzalu ,

Hasanlı köyü;Hasanlar,hasanlu,Hasanlı cemaatı

Hataplı köyü;Hataplar,hatablı(hatablu)cemaatı/Hoca köyü;Hocalar,hoca cemaatı,

İmamoğlu köyü;İmamlar,imamlu,imamkulu cemaatı,

Çekiç köyü-inceöz mah;.İnceğiz,incüğezlü,incüğezli cemaatı,

Kapaklı köyü;Kabaklı,kabaklu cemaatı/Kadı köyü;Kadı,kadılar cemaatı,

Kalınkise köyü;Kalın kilise cemaatı /Karapürçek köyü;Karapürçek,karapürçeklü,cemaatı,

Karacaoğlu köyü;Karacaoğlu cemaatı,

Karadedeoğlu köyü:Karadedeli,karadedelü cemaatı,

 Kayapınar köyü;Kayapınarlı,kayapınarlu cemaatı,

Kılıçlı köyü;Kılıç,kılıçlı(kılıclu)cemaatı/Kıran köy;Kıran,kıranlı,kıranlu cemaatı,

Kırha köyü;Kırka,kırkalu cemaatı/Kızılkise köyü;Kızılkilise,kızılkiliseli,(kızılkiliselü)cemaatı,

Koçanlı köyü;Kocanlı,(kocanlu)cemaatı,

Yeniler köyü-Kozulcamah.:Kozluca ,kozcalı cemaatı,

Çit köyü-Köseoğlu mah.;Köseler,köselü,Köseoğlu cemaatı,

Alatarla köyü-Kuşcu mah.;Kuşçu kuşculu,cemaatı/Yavuçkuyucağı köyü;Kuyucak cemaatı,

Ömerli köyü;Ömerler,Ömerli(ömerlü)cemaatı

Örhenli,örhen,Kızılcaörenköyü;Örenlü, örenli cemaatı,

Pirahmetli köyü:Pirahmet,(pirahmetlü) pirahmetli cemaatı,

Çaylaklar köyü-sapaca mah.;Sabaca(sapaca) cemaatı,

Sarıkavak köyü;Sarukavak,(sarıkavak)cemaatı,

Hasanlı köyü-Sarılar mah.;Sarular,sarılar cemaatı,

Sarıseki köyü;Seki,sekili,(sekülü)cemaatı/Çiftkıran köyü-Sipahi mah.:Sipahi,sipahiler,cemaatı,

Celep köyü-Sıçantarla mah.;Sıçanlı(sıçanlu)cemaatı/Taşçılar köyü;Taşçı,taşçılı(taşcılu)cemaatı,

Tekeoğlu köyü;Tekeoğlu cemaatı/Çiftlik köyü Telli mah.;Telli,tellü,telliler,(tellüler)cemaatı,

Kızılkise köyü-Topçu mah.;Topçu,topculu cemaatı/Urgancı köyü;Urgancılı,urgancılu cemaatı,

Üreğir köyü; üreğir(üregil)cemaatı,

Kastamonu,Taşköprü Türkmen’lerin kadim başkenti olarak geçer. Bu yöredeki Türk’ler Orta Asya’dan nasıl geldilerse öyle kalmışlar hiç karışmamışlar kültürlerini korumuşlardır.

Biz de atalarımız gibi kültürel kimliğimizi koruyalım. Yarınlara umutla bakalım.

Sağlıkla kalın.

Kaynak: Başbakanlık Devlet Arşivlerine Göre /Osmanlı İmparatorluğu’nda Oymak,Aşiret ve Cemaatlar /Cevdet TÜRKAY, İşaret Yayınları