Kastamonu Valisi Meftun Dallı, Kastamonu Topçuoğlu Mahallesi Karanlık Cami Sokak’ta yer alan Karanlık Cami/Hasan Efendi Camii hakkında sosyal medya üzerinden paylaşımlarda bulundu.
"1128/1716 yılında minber konularak cami hüviyeti kazandırılmıştır"
Vali Dallı, caminin tarihine ilişkin şu bilgileri aktardı:
“Kastamonu Topçuoğlu Mahallesi Karanlık Cami Sokak’tadır. Hasan Efendi Camii olarak da bilinir. Kapısının üzerinde şu kitâbe vardır:
‘Bu mescidi Hasan Efendi rıza-ı Hak içün yaptı.
Dokuz yüz doksan yedide, ümiddir Hak kabul etti.’
Bu kitâbeye göre cami, haziresinde metfun bulunan Hasan Efendi isimli hayır sahibi zat tarafından h.997/m.1588-1589'da yaptırılmıştır. Hasan Efendi, düzenlediği Rebiülevvel 1009/1600 tarihli vakfiyede Yukarıpazar’da bulunan dört dükkanın gelirini altı hisseye ayırıp bir hissesini Kumarı köyünde yaptırdığı camiye, üç hissesini de her gün yatsı namazından önce Tebareke, sabah namazından sonra da Yasin sureleri okunması şartıyla Halife Sultan bahçesinde yaptırdığı mescidin imam ve müezzinine tahsis etmiştir. Bu vakfiyeden, caminin bulunduğu arazinin Halife Sultan vakfına ait olduğu anlaşılmaktadır. 1128/1716 yılında minber konularak cami hüviyeti kazandırılmıştır.”
"Çatısı ahşap üzeri kiremitlidir"
Vali Dallı, caminin mimari yapısı hakkında da detaylı bilgiler verdi:
“Moloz taşından yapılan 95 cm. kalınlığındaki duvarlara tuğladan kuşaklar konulmuştur. Çatısı ahşap üzeri kiremitlidir. Girişteki sonradan eklenmiş son cemaat yeri hüviyetindeki avludan geçilerek tarihî binanın kapısına ulaşılmaktadır. Kuzeydoğusundan girilen harîm, 6,80x12 metre ölçüsünde olup döşemesi tahtadır. Giriş kapısının hizasında genişçe bir mahfil vardır. Kat kat kırlangıç yapıdaki ahşap tavanın ortasında çok süslü bir göbek bulunmaktadır. Göbeğin etrafında esmâü’l-hüsnâ lafızları yer almaktadır. Batı duvarının ön kısmından başlayıp kıble duvarını dolanıp doğu duvarının ön kısmında tamamlanan kısımda Âyetel-kürsî yazılmıştır. Ayrıca asılı birkaç hat levha mevcuttur. Bunlardan biri, Kastamonu’nun geçen yüzyıldaki hattatlarından Muhiddin Tanır’a aittir. İkisi Kastamonu müftülerinden Ahmet Keskin tarafından resmedilmişken, biri Kazasker Mustafa İzzet Efendi’den kopya edilmiştir. Ketebesiz birkaç levha daha bulunmaktadır.”
"Minber köşkü ve köşk altı bölümlerinde şiir parçaları yer almaktadır"
Caminin iç mekan süslemeleri ve minber hakkında Dallı, şunları belirtti:
“Alçıdan yapılmış mihrabın bitkisel motifler ve perde biçimindeki süslemeleri Emrullah Demirkaya’ya, üzerindeki müsenna besmele ve mihrap içindeki kandil biçiminde ‘Yâ Hak’ yazısı Muhiddin Tanır’ındır. Kök boyalar ve girift bitkisel motiflerle bezenmiş ahşap minber orijinaldir. Giriş kapısı üzerinde Kelime-i Tevhid ile 1135 tarihi yazılıdır. Minber köşkü ve köşk altı bölümlerinde şiir parçaları yer almaktadır. Pencereler; revzenler, bitkisel motifler ve güzel yazılarla müzeyyendir.”
"Müezzinler için ayrılmış küçük bir mahfil daha vardır"
Vali Dallı caminin üst kat ve mahfil yapısına dair de açıklamalarda bulundu:
“Giriş kapısının sağ tarafında bulunan kapıdan geçilip merdivenlerden çıkılarak üst kat hüviyetindeki mahfile ulaşılır. Buranın ortasında müezzinler için ayrılmış küçük bir mahfil daha vardır. Üstünde 1948 tarihli ‘Yâ Hazreti Bilâl-i Habeşî’ levhası mevcuttur. Ayrıca duvarlara güzel yazıyla yazılmış Râd Suresi 28. ayet-i kerime ile Âl-i İmrân Suresi 173. ayeti yer almaktadır. Mevcut minare briket malzeme ile yapılmıştır ve geçen yüzyıla aittir. Vakıf kayıtlarına göre cami için Hacımahmutoğlu Hacı Emin Ağa tarafından vakfedilmiş iki adet dükkan bulunmaktadır.”
"İbadete açık tarihî camilerimizdendir"
Vali Dallı, caminin tarihî tamir süreçlerini de aktardı:
“1937 yılında Kâzım Altıoğlu’nun mülkiyetine geçen cami, bu şahıs tarafından esaslı bir şekilde tamir ettirilerek 1948 yılında yeniden ibadete açılmıştır. 1985 yılında Hacı Kemal Pattabanoğlu tarafından da tamir edilmiştir. Günümüzde bu kişinin mirasçılarının mülkiyetinde olan cami, ibadete açık tarihî camilerimizdendir.”
