Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Haziran ayında dünya genelinde bildirilen 4 bin 798 maymun çiçeği (Mpox) vakasına rağmen hastalıktaki azalma trendinin sürdüğünü belirtti. Ancak, sürekli bulaşma riskine karşı özellikle hedefli aşılama ve diğer tüm önlemlere sıkı sıkıya uyulması konusunda uyarılarda bulundu.
Mpox Hakkında Genel Bilgiler ve Yayılma Durumu
Afrika’da yaygın görülen, Çin, ABD, Birleşik Krallık ve Avustralya gibi ülkelerde ise az sayıda vaka bildirilen Mpox virüsü, Poxviridae ailesinden Orthopoxvirus cinsine ait viral bir hastalık olarak biliniyor. Virüs, 1958’de Danimarka’da maymunlarda ilk kez tespit edilmiş, 1970’te ise Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde insanlarda ilk vaka kayda geçmişti.
DSÖ’den Korunma ve İzolasyon Tavsiyeleri
DSÖ, Mpox virüsüne yakalanan kişilere evlerinde izole olmalarını, döküntüler tamamen iyileşene kadar maske takmalarını öneriyor. Ayrıca, cildin kuru ve temiz tutulması, ellerin sık sık dezenfekte edilmesi ve temasın sınırlandırılması önemli korunma önlemleri arasında yer alıyor.
Hedefli Aşılama Stratejileri ve Uygulamalar
DSÖ, Mpox vakalarının en yoğun olduğu bölgelerde yerel epidemiyolojiye göre risk gruplarına yönelik hedefli aşılama programlarını desteklemeye devam ediyor. Orta Afrika Cumhuriyeti, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Liberya, Nijerya, Ruanda, Sierra Leone, Güney Afrika ve Uganda gibi ülkelerde MVA-BN aşısı ile tek dozluk aşılama stratejisi uygulanıyor. Bugüne kadar 869 binden fazla doz aşı uygulandı, bunun büyük kısmı Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde gerçekleşti.
Mpox’un Genetik Türleri ve Yaygınlığı
Mpox virüsünün “Klad I” ve “Klad II” olarak iki genetik türü bulunuyor. Klad I genellikle Orta ve Doğu Afrika’da ağır hastalıklara neden olurken, Batı Afrika kökenli Klad II daha hafif seyrediyor ve 2022 salgınında etkili olmuştu. Yeni salgında görülen Klad 1b türü ise daha şiddetli ve özellikle Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nin doğu kesimleri ile çevresinde yaygın.
Haziran 2025 Raporu: Vaka ve Ölüm Oranları
DSÖ’nün Haziran 2025 raporuna göre, 50 ülkede toplam 4 bin 798 Mpox vakası tespit edildi, 21 vaka ölümle sonuçlandı ve ölüm oranı %0,4 olarak bildirildi. Gambiya ülkesi Mpox vakasını ilk kez bildiren ülke oldu. Batı Afrika’da Klad 2b, Orta Afrika’da Klad 1a ve 1b, Doğu Afrika’da ise Klad 1b vakaları görülmeye devam ediyor.
Seyahat Kaynaklı Vaka Bildirimleri ve Sürekli Risk
Son dönemde Çin, Birleşik Krallık, Avustralya ve ABD’de bildirilen vakaların seyahatle bağlantılı olduğu açıklandı. Mpox virüsünün insandan insana bulaşmasının önlenmemesi halinde, toplumda sürekli yayılma riski taşıdığı vurgulanıyor.
Mpox Virüsünün Tehlikesi ve Tedavi Durumu
DSÖ Sözcüsü Margaret Harris, Mpox’un eskisine göre daha hızlı yayıldığını ve özellikle bağışıklık sistemi zayıf bireyler ile çocuklarda daha tehlikeli olduğunu açıkladı. Hastalık için spesifik bir tedavi bulunmamakla birlikte, destekleyici tedavi yöntemleri uygulanıyor. Genellikle 2-4 hafta içinde iyileşme görülse de bağışıklığı baskılanmış hastalarda hastalık ağır seyredebilir.
