Tarihin en kanlı savaşlarından biri olarak kayıtlara geçen Çanakkale Savaşlarında bazı kaynaklarda 150 bin, bazılarında 300 bin Türk askerinin şehit olduğu biliniyor. Peki illerimizde durum nedir, en çok şehit hangi illerimizden verilmiştir?
Askeri kaynaklarda sadece cephede ölenler şehit kabul ediliyor. Osmanlı kaynaklarından derlenen rakamlarda ise muharebede şehit olanların sayısının 56 bin 643, sakat kalanların 97 bin 7, kaybolanların 11 bin 178 olarak veriliyor. Moorehad'ın ''Gelibolu'' adlı eserinde Çanakkale Savaşı'nda Türk tarafının toplam zayiatının 251 bin 309 olarak verildiğini, bu sayının yüzde 20'den biraz fazlasının cephede şehit olanlardan, geri kalanının ise kayıp, hastalıktan ölen, yaralı ve hastalanıp geri gönderilenlerden oluşuyor. Çanakkale Boğaz Komutanlığı tarafından yayınlanan resmi bilgi ve belgelere göre düzenlenen tabloda ise cephede şehit olanların sayısının 589'unun subay olmak üzere 57 bin. Çanakkale Savaşı'na Anadolu topraklarının yanı sıra Osmanlı Devleti'nin terk ettiği topraklardan da katılım oldu. Suriye ve Filistin'den 787, Lübnan ve Irak'tan 117, Kosova'dan 65, Yunanistan'dan 45, Makedonya'dan 31, Arnavutluk'tan 27, Bulgaristan'dan 21 kişinin şehit olduğu kayıtlarda geçiyor.
İŞTE O KAYITLARA GÖRE ÇANAKKALE'DE İLLERE GÖRE ŞEHİT SAYISI
KASTAMONU 2 BİN 425 ŞEHİT VERDİ
Adana (842), Adıyaman (11), Afyon (95), Aksaray (285), Amasya (32), Ankara (1772), Antalya (183), Artvin (10), Aydın (1746), Balıkesir (2779), Bartın (254), Bayburt (21), Bilecik (854), Bingöl (8), Bitlis (59), Bolu (1405), Burdur (606), Bursa (3737), Çankırı (972), Çanakkale (1788), Çorum (1333), Denizli (2195), Diyarbakir (49), Edirne (858), Elazığ (159), Erzurum (109), Eskişehir (843), Gaziantep (502), Giresun (114), Gümüşhane (39), Hatay (283), İçel (1218), Isparta (55), İstanbul (1648), İzmir (1720), Kahramanmaraş (213), Kars (1), Kastamonu (2425), Kayseri (771), Kırıkkale (232), Kırklareli (366), Kırşehir (448), Kocaeli (583), Konya (2683), Kütahya (1487), Malatya (141), Manisa (2174), Mardin (7), Muğla (671), Muş (7), Nevşehir (525), Niğde (509), Ordu (56), Rize (71), Sakarya (526), Samsun (44), Siirt (40), Sivas (25), Tokat (47), Trabzon (155), Tunceli (30), Urfa (383), Uşak (818), Van (36), Yozgat (661), Zonguldak (753).
EN FAZLA ŞEHİT VEREN KÖY İSE KASTAMONU'NUN GÜZLÜK KÖYÜ
Çanakkale Savaşları’nda en çok şehit veren ilimiz Bursa’dır. Bursa’dan 3737 şehit verilmesine karşılık, Balıkesir’den 2779, Konya’dan 2683, Kastamonu’dan 2425 bazı kayıtlanda ise 2527, ve Denizli’den 2195 şehit verilmiştir. Diğer taraftan en fazla şehit veren köy ise Kastamonu’nun Güzlük Köyü olup, bu köyden 25 şehit verilmiştir. Çanakkale Türküsü olarak bilinen ve “Çanakkale içinde vurdular beni” diye başlayan türkünün Kastamonu kaynaklı olması Kastamonulu şehit sayısının fazlalığını belirten diğer bir göstergedir. Bir ülkenin en büyük serveti, eğitim ve sağlık açısından iyi durumda olan insanlarıdır. Nitelikli ve genç bir nüfusa sahip bir ülke, her türlü imkânsızlığı yenerek iktisadi ve sosyal düzeyini geliştirebilir. Çanakkale Savaşı’nda dönemin nüfusuna göre önemli sayılabilecek düzeyde genç nüfusun yitirilmesi gelecek dönemler için birçok açıdan problemi de beraberinde getirmiştir. Üstelik bu yitirdiğimiz insanların eğitim düzeyleri dikkate alındığında bu olumsuzluklar daha da derinleşmektedir. Nitekim bir İngiliz general, “Çanakkale’nin İngilizler açısından en büyük kazancı, Türk milletinin okumuş aydın kesiminin şehit edilmesi, gençliğinin ve geleceğinin elinden alınmasıdır” demiştir.
Çanakkale Savaşında Kastamonu
ilçe ilçe Şehit Sayıları
Çanakkale savaşında yaşanan kayıplar, her iki taraf adına ürkütücü boyutlara ulaşırken, savaşın bilançosunu tam olarak hesaplamak hiç bir zaman mümkün olmadı.
Kastamonu Çanakkale Savaşı’nda nüfus bazında en fazla şehit veren ilimizdir.
Çanakkale Savaşı birçok köyünde ismini değiştirmiştir. Küreye bağlı, İnebolu-Küre arasındaki Ersizler köyün eski ismi dere köyüdür. Şimdi ki ismi ise Ersizler köyüdür. Bu köy bütün erkeklerini Birinci Dünya Savaşı, Çanakkale ve Kurtuluş Savaşı’nda şehit vermiştir. Acılarını vatanın kurtuluşuna değişmeyen bu köyün kadınları da tekerlekli öküz arabalarıyla İstiklal Savaşı’nın mermilerini taşımışlardır.
Milli Savunma Bakanlığı ve Genelkurmay Başkanlığının kayıtlarına göre, Türk tarafının zayiatının 8,5 aylık zaman zarfında 566 subay, 54 bin 141 er olmak üzere toplam 54 bin 707 şehit olduğunu ifade eden Düzce Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Öğretim Üyesi Cumhuriyet Tarihi Uzmanı Yrd. Doç Dr. Celil Bozkurt, 957 subay, 88 bin 839 er olmak üzere 89 bin 796 yaralı, kayıp, esir, hastanede ölen, hava değişimi alanlar ile birlikte bu sayının 181 bin 184’e ulaştığını söyledi.
1- Araç: 406
2- Cide: 399
3- Taşköprü:330
4- Daday: 249
5- Tosya: 248
6- İnebolu: 138
7- Küre: 120
8- Kastamonu Merkez: 119
9- Azdavay: 57
10- Devrekâni: 55
11- Pınarbaşı: 37
12- Şenpazar: 32
13- Doğanyurt: 22
14- Ağlı: 18
15- Çatalzeytin: 16
16- İhsangazi : 13
17- Abana: 9
18- Hanönü: 9
19- Bozkurt: 6
20- Seydiler: 2
KASTAMONU’DA EN ÇOK ŞEHİT VEREN KÖY HANGİSİDİR?
Kastamonu ilçelerinden sonra diğer taraftan en fazla şehit veren köy ise Kastamonu Araç ilçesi Güzlük Köyüdür. Güzlük köyünden 25 ecdad şehit düşmüştür. Güzlük köyü; Kastamonu iline 87 km, Araç ilçesine 42 km uzaklıktadır.
ÇANAKKALE SAVAŞI’NDA EN ÇOK ŞEHİT VEREN İLLER HANGİLERİDİR?
Çanakkale Savaşları’nda en çok şehit veren ilimiz
1- Bursa: 3.274
2- Balıkesir: 3.003
3- Konya: 2.683
4- Kastamonu: 2.527
5- Denizli: 2.195
PEKİ ÇANAKKALE SAVAŞINDA ŞEHİT VEREN ÜLKELER HANGİLERİDİR?
Çanakkale Boğaz Komutanlığı tarafından yayınlanan resmi bilgi ve belgelere göre düzenlenen tabloda ise cephede şehit olanların sayısının 589’unun subay olmak üzere 57 bin. Çanakkale Savaşı’na Anadolu topraklarının yanı sıra Osmanlı Devleti’nin terk ettiği topraklardan da katılım oldu.
1- Suriye ve Filistin’den 787
2- Lübnan ve Irak’tan 117
3- Kosova’dan 65
4- Yunanistan’dan 45
5- Makedonya’dan 31
7- Arnavutluk’tan 27
8- Bulgaristan’dan 21 kişinin şehit olduğu kayıtlarda geçiyor.
(Hazırlayan: Mustafa Balcı)
Bugünün haberleri için tıklayın
