Sıcak havalarda serinlemek için tercih edilen soğuk duş, kalp sağlığı açısından bazı riskler taşıyor. Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Ender Özgün Çakmak, ani soğuk su temasının vücutta "soğuk şok tepkisi" denilen fizyolojik bir refleksi tetiklediğini belirtti.
"Ani soğuk su teması vücutta ‘soğuk şok tepkisi’ denilen fizyolojik bir refleksi tetikler. Bu sırada sempatik sinir sistemi devreye girer, damarlar büzülür, kan basıncı yükselir, kalp atım sayısı artar ve adrenalin salgılanır. Sağlıklı bireylerde genellikle tolere edilir ve düzenli uygulandığında bağışıklık, dolaşım ve stres yönetiminde olumlu etkiler sağlayabilir. Ancak kalp hastaları için ani yüklenme risklidir"
Kalp Hastaları İçin Ani Soğuk Tehlikesi
Özellikle koroner arter hastalığı olan bireylerde ani soğuk su temasının kalbe giden kan akışını kısıtlayabileceğini vurgulayan Doç. Dr. Çakmak, "Bu durum göğüs ağrısı, taşikardi, atriyal fibrilasyon veya nadiren ventriküler aritmi gibi ritim bozukluklarını tetikleyebilir. Hipertansiyon hastalarında tansiyon ani yükselebilir. İleri yaş, hipertansiyon, diyabet ve damar tıkanıklığı olanlarda risk daha yüksektir" şeklinde konuştu.
Soğuk Duş Kalp Krizi Riskini Artırabilir
Sağlıklı bireylerde tek başına ciddi bir risk oluşturmayan soğuk duş, kalp damar hastalığı olanlarda miyokard iskemisini tetikleyebilir. Doç. Dr. Çakmak, "Önceden kalp krizi geçirmiş, damar tıkanıklığı veya ciddi ritim bozukluğu olan, yoğun efor sonrası hemen soğuk duş alan veya çok soğuk ortamlarda suya giren kişilerde kalp krizi riski artar. Özellikle kış sabahları bu risk daha yüksektir" ifadelerini kullandı.
Soğuk Duş Sonrası Baş Dönmesi ve Çarpıntıya Dikkat
Ani baş dönmesi, çarpıntı veya nefes darlığı yaşayan kişilerin vücudun soğuk şoka aşırı tepki verdiğini bilmeleri gerektiğini vurgulayan Doç. Dr. Çakmak, "Baş dönmesi tansiyonun kısa süreli dalgalanmasından, çarpıntı kalp atım hızının ani yükselmesinden, nefes darlığı ise göğüs kaslarının ani kasılmasından kaynaklanabilir. Bu belirtiler tekrar ederse mutlaka kardiyoloji kontrolü gerekir" dedi.
Duşta Dikkat Edilmesi Gereken Sağlık Kuralları
Soğuk duşun vücutta şok etkisi yaratmaması için Doç. Dr. Çakmak şu önerilerde bulundu:
"Duşa ılık suyla başlayın, su sıcaklığını yavaş yavaş düşürün. Önce eller, kollar, ayaklar gibi uç bölgelerden başlayın, baş ve göğüs bölgesine ani soğuk temas vermeyin. Sabah uyanır uyanmaz değil, vücut biraz ısındıktan sonra duşa girin. Soğuk duş süresini 1-3 dakika ile sınırlayın. Aç veya çok tokken duş yapmayın. Duş sonrası yavaşça ısının, ani sıcak suya geçmeyin."
Kalp Hastaları İçin Güvenli Duş Sıcaklığı
Kalp hastaları için en güvenli duş sıcaklığının 33-37 derece olduğunu belirten Doç. Dr. Çakmak, "Ani sıcak-soğuk geçişler (kontrast duş) kalp hastalarında önerilmez. Ilık suda başlayıp hafif serin suyla bitirmek genellikle daha güvenlidir, ancak yeni bir rutin denemeden önce doktorunuza danışın" ifadelerini kullandı.
Deniz ve Havuzda Ani Dalış Riskleri
Soğuk suya ani dalışın riskleri artırdığını anlatan Doç. Dr. Çakmak, "Ani damar büzülmesi göğüs ağrısını tetikleyebilir, tansiyon ve kalp atım sayısı yükselir, ritim bozuklukları oluşabilir, nefes kilitlenmesi görülebilir. Özellikle su sıcaklığı 20 derecenin altındaysa risk artar. Önce ayak, bacak ve kollarla suya yavaş girmek gerekir" şeklinde uyardı.
Soğuk Duş Hakkında Yaygın Yanlış İnançlar
Doç. Dr. Çakmak, toplumda soğuk duşla ilgili yanlış bilgilerin bulunduğunu belirterek, şunları paylaştı:
- Yanlış: Soğuk duş her zaman bağışıklığı artırır.
- Doğru: Düzenli ve kontrollü uygulama sınırlı etki sağlar, mucizevi koruma sağlamaz.
- Yanlış: Soğuk duş kalbi güçlendirir.
- Doğru: Yanlış uygulama kalbe zarar verebilir.
- Yanlış: Soğuk duşla kilo verilir.
- Doğru: Etki sınırlıdır, kilo verme yöntemi değildir.
- Yanlış: Soğuk su baş ağrısını hemen keser.
- Doğru: Bazı kişilerde migreni tetikleyebilir.
Sağlıklı Duş Alışkanlıkları
Sağlıklı duş için Doç. Dr. Çakmak şu önerilerde bulundu:
"Ilık suyu tercih edin, çok sıcak veya çok soğuk su kullanmayın. Duş süresini 5-15 dakika ile sınırlayın. Duş öncesi ve sonrası bol sıvı alın. Sabah erken saatlerde veya yemek sonrası hemen soğuk duş almaktan kaçının. Spor sonrası en az 10-15 dakika dinlenip nabız normale gelince duş alın. Göğüs ağrısı, çarpıntı veya baş dönmesi durumunda duşu hemen sonlandırın ve tıbbi yardım alın. Kalp rahatsızlığı olanlar yeni bir duş rutini denemeden önce doktor onayı almalıdır."
