Türkiye’nin birçok bölgesinde etkili olan şap salgını, hayvancılık sektörünü ekonomik açıdan zora sokmaya devam ediyor. Ekonomim'de yer alan habere göre, salgının neden olduğu kayıplar yalnızca besicileri değil, süt üreticilerini de ciddi biçimde etkiliyor. Hayvan sayısındaki düşüş ve üretim maliyetlerindeki artış birleşince, hem kırmızı et hem de süt piyasasında yeni fiyat artışlarının kaçınılmaz olduğu değerlendiriliyor. Sektör temsilcileri, son dönemin en kritik üretim darboğazıyla karşı karşıya olduklarını ifade ediyor.
Şap Salgını Hayvan Kaybını Artırdı: Arz Daralması Yaklaşıyor
TÜSEDAD Başkanı Müslüm Doğru, salgının etkilerini en net gören isimlerden biri. Yapılan saha gözlemlerine göre beside yaklaşık yüzde 30, süt sığırlarında ise yüzde 15–20 arasında hayvan kaybı yaşandı. Bu oranlar, kırmızı ette arzın giderek sıkışacağını ve fiyatlara doğrudan yansıyacağını gösteriyor.
Besicilikte yaşanan kayıpların yanı sıra, süt üreticisinin yükü de giderek artıyor. Hastalık nedeniyle gebe kalma oranlarının düşmesi, ilerleyen dönemlerde yetişecek hayvan sayısının da azalacağı anlamına geliyor. Doğru’ya göre sektörün geleceğini tehdit eden asıl tehlike, bu verim kaybının kalıcı hale gelmesi.
Süt Üreticisi Fiyat Politikası Nedeniyle Çıkmazda
Salgına ek olarak maliyet baskısı da üreticiyi zorlayan unsurların başında geliyor. Ulusal Süt Konseyi’nin 1 Ekim itibarıyla açıkladığı referans fiyatın 19,60 TL olmasına rağmen birçok bölgede üreticiler sütünü 14 TL gibi çok düşük bir seviyeden satmak zorunda kalıyor.
Doğru, bu farkın üreticiyi sürdürülebilir üretimden kopardığını belirtiyor. TÜSEDAD’ın hesaplamalarına göre bir litre çiğ sütün maliyeti 23,09 TL. Yani üretici sattığı her litrede zarar ediyor. Bu sebeple fiyat güncellemesinin artık ertelenemez bir konu olduğu vurgulanıyor.
İşletmeler Kapanma Noktasına Geldi
Sektörde uzun süredir süregelen fiyat baskısı, birçok işletmenin kapanmasına yol açmış durumda. Şap salgını ve son dönemde Akdeniz–Güneydoğu hattında yaygınlaşan “üç gün hastalığı” da tabloyu daha da ağırlaştırdı.
Doğru, “Süt üreticisine sahip çıkılmazsa daha fazla işletmenin kapanması kaçınılmaz” sözleriyle tehlikenin boyutunu özetliyor. Üreticiler, hem Ulusal Süt Konseyi’nden hem de Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan salgın nedeniyle oluşan zararların telafisi için destek bekliyor.
“Fiyat Güncellemesi Şart”
Sektör temsilcileri, 1 Aralık itibarıyla çiğ süt fiyatlarında yeni bir düzenleme yapılmasının zorunlu hale geldiğini dile getiriyor. Üreticinin ayakta kalabilmesi için fiyat farkının desteklerle birlikte karşılanması gerektiği belirtiliyor.
Doğru, son çağrısında “Üreticinin üretimde kalması için fiyat güncellemesi artık zorunluluk haline geldi” diyerek, sektörün geleceği için acil adım talep etti.
