Eskişehir’de Özel Ümit Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Mehmet Uluğ, gıda zehirlenmesinin belirtileri, riskleri ve korunma yolları hakkında önemli bilgiler paylaştı. Dr. Uluğ, gıda zehirlenmesinin çoğu zaman kendiliğinden geçse de ihmal edildiğinde ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğine dikkat çekti.
Gıda Zehirlenmesi Neden Olur?
Dr. Uluğ’a göre gıda zehirlenmesi, bakteri, virüs veya parazitlerin yiyecek ve içeceklere bulaşması sonucu ortaya çıkıyor. Bu mikroorganizmaların toksinleri veya sporları, tüketildiğinde mide bulantısı, kusma ve ishal gibi rahatsızlıklar yaratabiliyor. “Hijyenik olmayan su kullanımı da benzer belirtilere yol açabilir” diyen Dr. Uluğ, özellikle norovirüs ve rotavirüsün virüsler arasında, Salmonella ve E. coli’nin ise bakteriler arasında en sık rastlanan etkenler olduğunu belirtti. Ayrıca parazitlerin, hijyenin yeterince sağlanamadığı bölgelerde daha yaygın görüldüğünü aktardı.
Gıda ve Eller Yoluyla Mikropların Bulaşması
Mikropların yiyeceklere geçiş yollarını üç başlıkta açıklayan Dr. Uluğ, şu uyarılarda bulundu:
-
El hijyeni eksikliği: Hasta veya taşıyıcı kişiler yiyeceklere dokunmadan önce ellerini yıkamazsa, mikroplar doğrudan gıdaya geçebilir.
-
Yetersiz temizlik ve pişirme: Yiyecekler yeterince yıkanmadığında veya pişirilmediğinde mikroorganizmalar insanlara bulaşabilir.
-
Çapraz bulaşma: Aynı bıçak veya kesme tahtasının farklı gıdalar için kullanılması mikropların yayılmasına neden olabilir.
Gıda Zehirlenmesinin Belirtileri
Dr. Uluğ, gıda zehirlenmesinin en yaygın belirtilerini şöyle sıraladı: mide bulantısı, kusma, karın ağrısı, sulu veya kanlı ishal, ateş, baş dönmesi ve nadiren sinir sistemi bozuklukları. Belirtiler, tüketilen gıdaya ve mikrobun türüne bağlı olarak saatler, günler hatta haftalar sonra da ortaya çıkabilir.
Kimler Daha Riskli?
Gıda zehirlenmesi vakalarının çoğu 1-2 gün içinde kendiliğinden iyileşirken, bazı durumlar ciddi komplikasyonlara yol açabiliyor. Uzun süreli kusma ve bol sulu ishal, özellikle 5 yaş altı çocuklar, yaşlılar ve bağışıklığı düşük kişilerde hayati risk oluşturabilir. Dr. Uluğ, “24 saat içinde 5’ten fazla ishal, kusma veya dışkıda kan görülürse, bir günden uzun süren yüksek ateş ve şiddetli karın ağrısı varsa mutlaka doktora başvurulmalı” dedi.
Tedavi ve Korunma Yöntemleri
Gıda zehirlenmesinde tedavinin temelinin sıvı takviyesi olduğunu belirten Dr. Uluğ, ağızdan bol sıvı alımının yeterli olmadığında damar yoluyla sıvı desteği verilebileceğini söyledi. Antibiyotik kullanımının ise genellikle gereksiz olduğunu vurgulayan Dr. Uluğ, yalnızca ateş devam ediyor ve dışkıda kan varsa hekim önerisiyle kullanılabileceğini belirtti.
Önlem içinse hijyen kurallarına dikkat etmek gerekiyor: Tuvalet sonrası, bebek bakımında veya çöp atarken ellerin yıkanması, pastörize edilmemiş süt ürünlerinden kaçınılması, sebze ve meyvelerin iyice yıkanması, et ve deniz ürünlerinin tamamen pişirilmesi, yumurtanın sarısının sertleşene kadar pişirilmesi ve çiğ gıdaya dokunduktan sonra ellerin, bıçak ve kesme tahtalarının temizlenmesi kritik öneme sahip.
Gıda zehirlenmesinden korunmanın anahtarı hijyen ve bilinçli gıda tüketimidir. Basit önlemler, ciddi sağlık sorunlarının önüne geçebilir.
