Anayasa Mahkemesi (AYM), engelli bireylerin Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) muafiyetinden faydalanabilmesi için getirilen "aracı bizzat kullanma" şartını Anayasa’ya aykırı bularak iptal etti. Bu önemli karar, özellikle yüzde 90’ın altında engelli raporu olan ve aracı süremeyecek durumda olan bireylerin de vergi avantajından yararlanabilmesinin yolunu açıyor.
Eski düzenleme neyi kapsıyordu?
4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu'nun 7. maddesine göre, engellilik oranı yüzde 90’ın altında olan bireyler sadece aracı kendileri kullanabiliyorlarsa ÖTV muafiyetinden faydalanabiliyordu. Bu da, araç kullanamayacak durumda olan birçok engelliyi sistemin dışında bırakıyordu. Ancak bu uygulama, özellikle sağlık durumu gereği ehliyet alamayan bireyler açısından ciddi bir mağduriyet yaratıyordu.
Anayasa Mahkemesi’nden eşitlik vurgusu
Antalya 2. Vergi Mahkemesi'nin yaptığı başvuru üzerine konuyu değerlendiren Anayasa Mahkemesi, söz konusu düzenlemenin eşitlik ilkesine ve sosyal devlet anlayışına aykırı olduğuna hükmetti. AYM kararında, engelli bireylerin aracı bizzat kullanamıyor olmaları nedeniyle tamamen sistemin dışında bırakılmasının orantısız bir ayrımcılık olduğuna dikkat çekildi.
Kararda, bu şartın engelli bireyler arasında adaletsiz bir uygulamaya neden olduğu ve engel durumunun türüne göre farklı muamelelerin anayasal haklara zarar verdiği belirtildi. Bu nedenle "bizzat kullanma" şartı iptal edilerek uygulamanın 9 ay içinde yürürlüğe girmesi kararlaştırıldı.
Kimler faydalanacak?
Karar özellikle şu grupları ilgilendiriyor:
-
Engellilik oranı yüzde 90’ın altında olup ehliyet alma imkanı bulunmayan bireyler,
-
Aracı kendisi kullanamayan ancak ailesi veya bakıcısı tarafından taşınması gereken engelliler,
-
Engel durumu gereği özel tertibatlı araç dahi kullanamayan bireyler.
Bu bireyler, kararın yürürlüğe girmesiyle birlikte artık araçları bizzat kullanma zorunluluğu olmadan ÖTV istisnasından faydalanabilecekler.
Yeni düzenlemeler yolda
Kararın ardından, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Ticaret Bakanlığı'nın konuya ilişkin yeni bir yasal düzenleme yapması bekleniyor. Bu adım, daha kapsayıcı ve adil bir sistemin önünü açarken, engelli bireylerin mobilite haklarının genişletilmesi bakımından da önem taşıyor.
Ayrıca otomotiv sektöründe de etkili olması beklenen bu gelişme, engelli bireylerin aile üyeleri adına araç satın alınmasını kolaylaştıracak. Böylece hem bireysel hem de aile bazlı ulaşım ihtiyaçları daha sağlıklı bir zemine oturtulacak.
Sosyal devlet ilkesi güçleniyor
Anayasa Mahkemesi'nin aldığı bu karar, Türkiye’de sosyal devlet anlayışının ve engelli haklarının güçlendirilmesi adına önemli bir adım olarak öne çıkıyor. Kararın yürürlüğe girmesiyle birlikte sadece aracı sürebilen değil, süremeyen engellilerin de ulaşım hakkına erişimi kolaylaşacak. Bu gelişme, adalet ve eşitlik ilkesinin günlük yaşama yansıması açısından olumlu bir örnek teşkil ediyor.
