Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölüm Başkanı Doç. Dr. Ercan Çaçan, FMF hastalığının genetik kökenli olduğuna dikkat çekerek, hastalığın oluşumunda genetik mutasyonların belirleyici olduğunu ifade etti. Türkiye genelinde her bin kişiden 4'ünde görülen bu hastalık, Tokat’ta bin kişiden 8’inde teşhis ediliyor. Bu veriler, bölgedeki genetik yatkınlığın oldukça yüksek olduğuna işaret ediyor.
Kastamonu, Tokat, Sivas dikkat!
Tokat’ta yapılan genetik araştırmalar, halk arasında "Ailesel Akdeniz Ateşi" (FMF) olarak bilinen genetik bir hastalığın bu bölgede Türkiye ortalamasının iki katı oranında görüldüğünü ortaya koydu. Uzmanlar, özellikle akraba evliliklerinin yaygın olduğu Tokat, Sivas ve Kastamonu illerinde genetik danışmanlık alınmasının hayati önem taşıdığını vurguluyor.
FMF Nedir, Belirtileri Nelerdir?
Ailesel Akdeniz Ateşi (FMF), tekrarlayan ateş nöbetleri, karın ve göğüs ağrıları, eklem iltihapları gibi semptomlarla kendini gösteriyor. Hastalık, özellikle Akdeniz ve Ortadoğu kökenli topluluklarda sıkça rastlanan bir genetik rahatsızlık olarak biliniyor. Türkiye'de FMF açısından en riskli iller arasında Tokat, Sivas ve Kastamonu ilk sıralarda yer alıyor.
Doç. Dr. Çaçan, FMF hastalığının temelinde MEFV genindeki mutasyonların bulunduğunu belirtti. Bu gen, bağışıklık sisteminde inflamasyonu düzenleyen bir proteini kodluyor. Ancak mutasyonlar sonucunda inflamasyon mekanizması bozuluyor ve hastalığın belirtileri ortaya çıkıyor. FMF’in ortaya çıkabilmesi için hem anneden hem de babadan mutasyon taşıyan genlerin çocuğa geçmesi gerekiyor. Bu durum da özellikle akraba evliliklerinde görülme riskini ciddi biçimde artırıyor.
Genetik Danışmanlık Şart
Doç. Dr. Çaçan, yüksek risk taşıyan bölgelerde evlilik öncesi genetik tarama yapılmasının önemine dikkat çekerek, “Tokat, Sivas ve Kastamonu illerinde yaşayan bireyler, evlilik öncesinde mutlaka genetik danışmanlık almalıdır. Bu sayede hastalığın gelecek nesillere aktarılma riski azaltılabilir” uyarısında bulundu.
Yanlış Teşhisler Ciddi Sorunlara Yol Açıyor
FMF üzerine çeşitli çalışmalar yürüten araştırmacı Önder Başkan ise Tokat İl Sağlık Müdürlüğü’nün 2016 yılında yaptığı çalışmaya dikkat çekerek, FMF’in tanısının oldukça zor olduğunu ifade etti. Başkan, “FMF çoğu zaman farklı hastalıklarla karıştırılabiliyor. Bu durum gereksiz apandisit, karaciğer ya da bağırsak ameliyatlarına neden olabiliyor. Oysa doğru teşhis ile bu tür müdahalelerin önüne geçilebilir” dedi.
FMF hastalığı için henüz kesin bir tedavi bulunmasa da, erken teşhis ve düzenli tedavi ile semptomların kontrol altına alınabileceği belirtiliyor. Uzmanlar, halkın bu konuda bilinçlendirilmesi ve özellikle riskli bölgelerde genetik taramaların yaygınlaştırılması gerektiğinin altını çiziyor.
