Kastamonu’nun Taşköprü ilçesine bağlı Çaylaklar Köyü, sosyal medyada paylaşılan bir gönderiyle yeniden gündeme geldi. Yüzyıllara meydan okuyan evleri, simgesel motifleri ve kültürel dokusuyla bu köy, Türk tarihinin yaşayan bir yansıması adeta. Dr. Serap Efeoğlu’nun yaptığı paylaşım, köydeki geleneksel yapılarla birlikte dış cephelerde yer alan kadim Türk sembollerini gözler önüne serdi.
Köyde Zamana Direnen Mimarî: Kandil Odalı Evler
Çaylaklar Köyü’nün alt kesimlerinde yer alan evler, geleneksel Osmanlı-Türk mimarisini günümüze taşıyor. Evlerin çoğunda bulunan, halk arasında “kandil odası” olarak bilinen özel bölmeler dikkat çekiyor. Bu odalar genellikle ahşaptan yapılmış, yüksek tavanlı ve küçük pencereli olup, geçmişte ibadet, dinlenme ya da özel saklama alanı olarak kullanılmış. Bu mimari detaylar, köyü mimarlık meraklıları için bir cazibe merkezine dönüştürüyor.
Duvardaki Tamgalar: Umay Ana ve Anlamı
Dr. Efeoğlu’nun dikkatini çeken ve sosyal medyada viral olan bir başka unsur ise bir evin dış cephesinde yer alan semboller oldu. Duvarda yer alan işaretin, Türk mitolojisinde bereket ve koruyucu güç olarak kabul edilen Umay Ana tamgası olduğu tespit edildi. Umay Ana, özellikle doğurganlık, çocukları koruma ve kadınların refahı gibi konularda kutsal sayılan bir figürdür. Bu simgenin bir evin duvarında yer alması, Türk halkının tarihsel kimliğini ve kültürel sürekliliğini koruma konusundaki farkındalığını gözler önüne seriyor.
Dikkat Çeken Diğer Semboller ve Motifler
Köydeki geleneksel evlerin cephelerinde yer alan diğer semboller de dikkat çekiyor:
- Kuş Motifi: Çaylak, aynı zamanda bir kuş türüdür. Köyün adıyla ilişkili olarak bu kuş motifi geleneksel evlerde simgesel bir anlam taşır.
- Ayyıldız: Türkiye bayrağını simgeleyen bu motif, evlerin cephelerinde genellikle üst köşelerde karşılıklı yerleştirilmiştir.
- Muska Motifi: Ayyıldızların arasında yer alan üçgen şekilli muska, nazardan korunma amacı taşır.
- Maşallah Yazısı: İslam kültürünün yaygın bir parçası olan “Maşallah” yazısı, koruyucu bir anlamla evlerin sağ üst köşelerinde yer bulmuştur.
Türk Kültüründe Sentez: Eski ve Yeni Birlikte Yaşıyor
Çaylaklar Köyü’nde Türk mitolojisi ve İslami semboller, uyum içinde bir arada bulunuyor. Umay Ana tamgası ile Maşallah yazısının aynı evde yer alması, halkın eski inançlarını terk etmeden yeni dinî motifleri benimsediğini, kültürel bir sentez oluşturduğunu ortaya koyuyor.
Kültürel Mirasın Korunması İçin Fırsat
Taşköprü’nün Çaylaklar Köyü, yalnızca mimarî değil; aynı zamanda etnografik ve kültürel miras açısından da büyük önem taşıyor. Bu tür köylerin belge altına alınması, restore edilmesi ve tanıtılması, hem yerel turizmi canlandırabilir hem de kültürel kimliğin korunmasına katkı sağlar.
