Medine’yi Birinci Dünya Savaşı sırasında İngiliz destekli isyancılara karşı destansı bir direnişle savunan ve “Çöl Kaplanı” olarak tarihe geçen Fahreddin Paşa, vefatının 76. yılında minnetle anılıyor. Askeri dehası, kararlılığı ve vatan sevgisiyle Osmanlı’nın son dönemine damga vuran Paşa, Medine müdafaasıyla hafızalara kazınmış bir komutan olarak öne çıkıyor.
Rusçuk’tan Taşköprü’ye Uzanan Bir Askeri Kariyer
1868 yılında Rusçuk’ta dünyaya gelen ve asıl adı Ömer olan Fahreddin Paşa, Soyadı Kanunu sonrası “Türkkan” soyadını aldı. Aslen Kastamonu’nun Taşköprü ilçesine bağlı bir aileden gelen Paşa, Harp Okulu ve Erkan-ı Harbiyye’de aldığı eğitimlerle kısa sürede Osmanlı ordusunun önde gelen kurmay subayları arasına katıldı.
Balkan Savaşları sırasında Çatalca savunmasında gösterdiği üstün başarılar, onun askeri yeteneğini tüm orduya kanıtladı. Birinci Dünya Savaşı yıllarında ise Musul ve çevresindeki kritik görevlerde sorumluluk üstlenerek Osmanlı’nın en zor dönemlerinde önemli roller oynadı.
Medine Müdafaası: Tarihe Geçen 2 Yıl 7 Aylık Direniş
Mondros Mütarekesi’nin imzalanmasının ardından Osmanlı Devleti, Medine’nin teslim edilmesi yönünde emir gönderdi. Ancak Fahreddin Paşa, kutsal toprakların kolayca bırakılmasına karşı çıkarak Medine’yi savunmaya devam etti. Türk bayrağını kendi eliyle indirmeyi reddeden Paşa, askerleriyle birlikte 2 yıl 7 ay süren unutulmaz bir direniş gerçekleştirdi.
Medine’deki Osmanlı kuvvetleri yaklaşık 15 bin kişiden oluşuyordu. Buna karşın İngiliz destekli isyancıların sayısı 50 bine kadar ulaşıyordu. Tüm olumsuzluklara rağmen Paşa, şehir çevresinde 100 kilometrelik güvenlik hattı kurarak Medine’nin düşmesini uzun süre engelledi. Açlık, hastalık ve ambargo koşullarında bile teslim olmayarak Osmanlı tarihinin en uzun savunma direnişlerinden birine imza attı.
Kutsal Emanetleri Güvence Altına Aldı
Medine’nin tahliyeye zorlandığı süreçte Fahreddin Paşa, Ravza-i Mutahhara’da bulunan kutsal emanetlerin zarar görmesini önlemek için önemli bir karar aldı. Hz. Peygamber’e ait kıymetli emanetlerin İstanbul’a nakledilmesini teklif eden Paşa, hükümetin onayıyla bu değerli mirasın güvenle gönderilmesini sağladı. Emanetler, özel bir komisyon tarafından kayıt altına alınarak askerî koruma eşliğinde İstanbul’a ulaştırıldı.
Sürgünden Milli Mücadele’ye, Oradan Diplomasiye
Medine müdafaasının sona ermesinin ardından Fahreddin Paşa, İngilizler tarafından önce Mısır’a, ardından Malta’ya sürgün edildi. 1921’de Ankara hükümetinin girişimleriyle serbest bırakılarak ülkeye döndü ve Milli Mücadele’ye destek verdi. Kısa süre sonra Türkiye’nin Kabil Büyükelçisi olarak atanarak Türk-Afgan ilişkilerinin güçlenmesinde önemli rol üstlendi.
1936 yılında tümgeneral rütbesiyle emekliye ayrılan Fahreddin Paşa, 22 Kasım 1948’de vefat etti. Vasiyeti üzerine Rumeli Feneri Aşiyan Mezarlığı’na defnedildi.
