Kastamonu’nun Taşköprü ilçesinde son günlerde vatandaşların sıkça karşılaştığı kahverengi kokarca böceği, hem tarım alanlarında hem de evlerde yeniden görülmeye başladı. Yaz aylarının bitmesiyle sıcak bölgelerden daha korunaklı alanlara yönelen bu böcekler, pencerelerden, duvar aralıklarından ve çatılardan içeri sızarak kış aylarını geçirmek için sığınak arıyor.
Vatandaşlar evlerinde bu böceklerle karşılaştıkça endişeleniyor, zira kahverengi kokarca yalnızca rahatsız edici bir canlı değil; aynı zamanda tarımsal üretim açısından ciddi riskler barındıran istilacı bir tür olarak biliniyor.
Kahverengi Kokarca Nedir? Nasıl Yayılır?
Bilim dünyasında Halyomorpha halys olarak tanımlanan kahverengi kokarca, Asya kökenli istilacı bir böcek türüdür. Türkiye’de ilk kez 2017 yılında tespit edilen bu zararlı, Karadeniz iklimine kolaylıkla uyum sağlayarak kısa sürede geniş bir yayılım göstermiştir.
Kahverengi kokarcanın yayılması çoğunlukla insan eliyle gerçekleşiyor. Bitkisel ürünlerin taşınması, uluslararası ticaret ve ulaşım araçları, böceğin yeni bölgelere taşınmasında büyük rol oynuyor. Ortalama 12-17 milimetre boyutlarında olan bu böcekler, yaz sonuna doğru ev, depo ve ahır gibi sıcak alanlara sığınarak kışı geçiriyor.
Dişi bireyler, soluk beyaz renkteki yumurtalarını genellikle yaprak altlarına kümeler halinde bırakıyor. Her bir dişi, bir sezonda yüzlerce yumurta bırakabildiği için popülasyon çok hızlı artıyor.
Tarımsal Tehdit Büyüyor
Kahverengi kokarca böceği, Türkiye’nin tarımsal üretiminde önemli yer tutan birçok ürüne zarar veriyor. Fındık, elma, armut, ceviz, mısır, domates, fasulye, biber ve şeftali bu zararlının en çok etkilediği ürünler arasında yer alıyor. Bitkilerin özsuyunu emen böcekler, meyve ve sebzelerde şekil bozukluklarına neden olurken, ürünlerin pazarlanabilirliğini de ciddi şekilde düşürüyor.
Taşköprü ve çevresinde çiftçiler, özellikle yaz sonunda bahçelerde yoğunlaşan bu böcek nedeniyle verim kayıplarından endişe ediyor. Tarım uzmanları ise mücadelede kimyasal ilaçların tek başına yeterli olmadığını, doğal düşmanların korunması ve biyolojik yöntemlerin desteklenmesi gerektiğini vurguluyor.
İnsan Sağlığına Zararlı mı?
Sağlık Bakanlığı’na göre kahverengi kokarca doğrudan insan sağlığına tehdit oluşturmuyor. Ancak bazı uzmanlar, ev ortamında ölen veya çok sayıda biriken böceklerin kalıntılarının solunum yollarında alerjik reaksiyonları tetikleyebileceğine dikkat çekiyor. Özellikle astım ya da alerji eğilimi olan kişilerin, bu böceklerle temas ettikleri alanları sık sık havalandırması öneriliyor.
