Karabük Üniversitesi (KBÜ), Türkiye’nin önemli tarım ürünlerinden biri olan sarımsakta verim kaybına neden olan Fusarium hastalığına karşı yürüttüğü bilimsel çalışmayla üreticilere umut oldu.
TÜBİTAK tarafından desteklenen proje kapsamında geliştirilen yöntemler, hem ürün kalitesini artırdı hem de tarımsal üretimde sürdürülebilirliği güçlendirdi.
Fusarium hastalıklarına karşı kapsamlı araştırma
KBÜ Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Öğr. Üyesi Kamil Sarpkaya öncülüğünde yürütülen, TÜBİTAK 1001 programı tarafından desteklenen “Sarımsak Yetiştiriciliğinde Sorun Olan Fusarium spp.'nin Tanısı, Hastalık Yaygınlığı, Genotip Reaksiyonlarının Belirlenmesi, Mikotoksin Analizleri ve Kimyasal Mücadele İmkanlarının Araştırılması” başlıklı proje başarıyla tamamlandı.
Taşköprü'den de Örnek Alındı
Proje kapsamında, Türkiye’nin farklı bölgelerinde görülen Fusarium kaynaklı hastalıkların yaygınlığı, genetik farklılıkları ve üretime etkileri ayrıntılı biçimde incelendi. Kastamonu, Şanlıurfa, Diyarbakır, Gaziantep ve Kırklareli illerinden toplanan sarımsak örnekleri laboratuvar analizlerinden geçirildi. Bu sayede, hastalığa yol açan Fusarium türlerinin genetik yapısı, toksin üretim düzeyleri ve yayılma oranları bilimsel olarak ortaya kondu.
Bilinçsiz kimyasal kullanımı verimi düşürüyor
Dr. Sarpkaya, yapılan çalışmalar sonucunda üreticilerin büyük bir kısmının hastalık ve zararlılar konusunda yeterli bilgiye sahip olmadığını belirtti. Özellikle Gaziantep gibi önemli üretim bölgelerinde, ürün iriliğini artırmak amacıyla yoğun pestisit ve kimyasal kullanımının yaygın olduğunu ifade etti. Bu durumun hem toprağa hem de ürün kalitesine zarar verdiğini vurgulayan Sarpkaya, doğru kimyasal kullanımının önemine dikkat çekti.
Üretim kayıplarına karşı etkili öneriler
Proje sonucunda, üretimden depolamaya kadar olan süreçte yaşanan kayıpların önüne geçmek için çeşitli öneriler geliştirildi. Dr. Sarpkaya, sarımsak üretiminde tohum yerine diş kullanılması nedeniyle oluşan döngüsel kayıpların analiz edildiğini belirterek, “Ürünün tarladan depoya, oradan tekrar tarlaya taşınması sırasında verim düşüşleri yaşanıyordu. Biz bu süreci bilimsel olarak inceledik ve kayıpları azaltacak yöntemler geliştirdik.” dedi.
Verim ve kalite artışıyla ekonomik katkı
Projenin en önemli sonuçlarından biri, yoğun kimyasal kullanımının azaltılmasıyla verim ve kalite artışı sağlanması oldu. Dr. Sarpkaya, girdilerin azaltılması sayesinde üretim maliyetlerinin düştüğünü ve sarımsağın pazarda daha iyi fiyatlarla yer bulduğunu belirtti.
Karabük Üniversitesi’nin bu projesi, sadece akademik bir başarı olarak kalmadı; aynı zamanda Türkiye’deki sarımsak üreticilerine doğrudan fayda sağlayarak, sürdürülebilir tarım anlayışına önemli bir katkı sundu.
