Kastamonu’nun Tosya ilçesinde Türkiye’nin en özel pirinç türlerinden biri olan coğrafi işaretli Sarıkılçık çeltiğinde bu yıl büyük bir rekolte kaybı yaşandı. İlçede süren hasat döneminde üreticiler, sulama sıkıntıları ve kuraklık nedeniyle ürün veriminin yaklaşık yüzde 40 oranında azaldığını ifade ediyor.
Ekim Alanları Daraldı, Verim Düştü
Türkiye’nin pirinç üretiminde öne çıkan bölgelerinden Tosya’da, çeltik tarlalarında bu yıl tablo oldukça karamsar. İlçede yıllardır ekonomik kalkınmanın temelini oluşturan Sarıkılçık pirincinin ekim alanı 5 yıl önce 5 bin dekarken, sulama sorunları ve su kaynaklarındaki azalma sebebiyle bu rakam 1.500 dekara kadar geriledi.
Tosya’da “Sarıkılçık” dışında “Osmancık”, “Efe” ve “Yatkın” gibi türler de yetiştiriliyor. Ancak bölgenin iklim koşulları ve su kaynaklarındaki yetersizlik, özellikle suya bağımlı çeltik üretimini ciddi şekilde etkiledi.
Hasat edilen ürünler biçerdöverlerle toplanarak güneş altında kurutuluyor ve ardından fabrikalarda işlenerek ülkenin dört bir yanına gönderiliyor.
“Çeltik Susuz Olmaz” – Üretici Sırayla Sulama Yaptı
Tosya’ya bağlı Ortalıca köyünde yıllardır çeltik üretimi yapan muhtar Salih Uysal, bu yıl üreticilerin adeta suyla yarıştığını belirterek şunları söyledi:
“Suyun yetersizliği nedeniyle tarlalarımızı sırayla sulamak zorunda kaldık. Çeltik suyu sever, susuz kalınca verim düşer. Devrez Çayı’ndan gelen suyu beşer gün arayla paylaştık. Ortalıca köyü bir nebze karasularla idare etti ama diğer köylerde durum çok daha kötü.”
Uysal, birçok köyde biçerdöverin bile girmediği tarlalar bulunduğunu, üreticilerin bazı alanlarda ürün alamadığını dile getirdi. “Bu yıl susuzluk yüzünden Sarıkılçık’ın rekoltesi çok düştü. Fiyatlara da yansıdı, şu an en düşük Sarıkılçık pirinci 200 TL’den satılıyor.” dedi.
Verim 700 Kilograma Geriledi
Yaklaşık 60 yıldır çeltik üretimi yapan Mehmet İpek ise geçmiş yıllarda dönüm başına bin kilogramdan fazla ürün elde ettiklerini, ancak bu yıl verimin 700 kilograma kadar gerilediğini ifade etti.
Tosya’da üreticiler, bir zamanlar Türkiye’nin en verimli pirinç tarlalarına sahip olmalarına rağmen, son yıllarda yaşanan iklim değişikliği, kuraklık ve yetersiz sulama altyapısının üretimi tehdit ettiğini belirtiyor.
Tosya Pirinci Tehlikede
Bir dönem Türkiye’nin ilk çeltik fabrikasının kurulduğu Tosya, pirinç üretiminde marka ilçe konumundaydı. Ancak son yıllarda yaşanan kuraklık, bu unvanı tehlikeye sokuyor. Uzmanlar, Devrez Çayı’nın debisinin azalması ve sulama sistemlerinin yenilenmemesi durumunda, bölgedeki pirinç üretiminin geleceğinin risk altına girebileceği uyarısında bulunuyor.
Tosyalı üreticiler ise umutlarını gelecek yıllara bağlamış durumda. Yeterli su kaynaklarının sağlanması hâlinde, Sarıkılçık pirincinin yeniden eski verim düzeylerine ulaşabileceğine inanıyorlar.
