Kastamonu Üniversitesi, sağlık alanında güncel ve geleceğe dönük başlıklara odaklanan önemli bir bilimsel etkinliğe ev sahipliği yaptı. “Yaşlı ve Engelli Bireylerin Sağlığının Korunması ve Geliştirilmesinde Kastamonu Sağlık Turizmi Potansiyeli” başlığıyla düzenlenen sempozyum, sağlık turizmi kavramını yalnızca ekonomik bir alan olarak değil, aynı zamanda toplumsal sorumluluk, kapsayıcılık ve yaşam kalitesi ekseninde ele aldı. Merkez Kütüphane Cemil Meriç Salonu’nda gerçekleştirilen etkinlikte, akademisyenler, öğrenciler ve alan uzmanları bir araya gelerek yaşlanan dünya nüfusu ve artan engelli birey sayısı karşısında sağlık sistemlerinin nasıl dönüşmesi gerektiğini çok boyutlu biçimde tartıştı.
Sempozyuma Kastamonu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Abdülkadir Tuna, Tosya Meslek Yüksekokulu Müdürü Dr. Öğretim Üyesi Orçun Çağlar Kurtuluş’un yanı sıra farklı disiplinlerden akademisyenler ve öğrenciler katıldı. Gün boyunca yapılan sunumlar, Kastamonu’nun sahip olduğu doğal, tarihi ve sağlık altyapısı potansiyelinin yaşlı ve engelli bireyler için nasıl bir sağlık turizmi modeline dönüşebileceği sorusuna odaklandı.
Açılışta bütüncül sağlık yaklaşımı vurgusu
Sempozyumun açılışında konuşan Tosya Meslek Yüksekokulu İş Sağlığı ve Güvenliği Programı öğretim üyesi Dr. Öğretim Üyesi Ayşe Özdemir, günümüzde sağlık kavramının yalnızca tedaviyle sınırlı kalamayacağını vurguladı. Özdemir, konuşmasında şu ifadelere yer verdi:
"Günümüzde yaşlı ve engelli bireylerin sağlığının korunması ve geliştirilmesi; yalnızca sağlık hizmetleriyle sınırlı olmayan, sosyal, çevresel ve insani boyutları da kapsayan bütüncül bir yaklaşımı zorunlu kılmaktadır. Bu yaklaşım, bireyin yaşam kalitesini artırmayı, bağımsızlığını desteklemeyi ve toplumsal hayata aktif katılımını güçlendirmeyi amaçlamaktadır. Bu noktada Kastamonu; tarihi birikimi, doğal zenginlikleri, gelişmekte olan sağlık altyapısı ve insana dokunan yaklaşımıyla önemli bir potansiyele sahiptir. Sahip olduğu doğal kaynaklar, termal imkanlar, huzurlu çevresi ve sağlık hizmetleriyle Kastamonu'nun, özellikle yaşlı ve engelli bireyler için sağlık turizmi alanında güçlü bir alternatif oluşturduğuna inanıyoruz. Bu sempozyumda; yaşlılık sürecinin değişen dinamiklerinden hemşirelik uygulamalarına, engellilikte güncel sağlık yaklaşımlarından toplumsal yapının güçlendirilmesine ve Kastamonu'nun sağlık turizmi potansiyeline kadar pek çok değerli konu, alanında uzman akademisyenlerimiz tarafından ele alınacaktır. Paylaşılacak bilgi ve deneyimlerin, bilimsel çalışmalara ve uygulamalara ışık tutacağına yürekten inanıyoruz"
Bu sözler, sempozyumun yalnızca akademik bir paylaşım alanı değil, aynı zamanda Kastamonu’nun geleceğine dair bir vizyon toplantısı niteliği taşıdığını ortaya koydu.
İlk oturumda yaşlılık ve hemşirelik uygulamaları ele alındı
Sempozyumun ilk oturumu Prof. Dr. Nimet Ovatoylu ve Doç. Dr. Filiz Özel Çakır başkanlığında gerçekleştirildi. Oturumda, yaşlı ve engelli bireylerin sağlık hizmetlerine erişiminin sosyal devlet anlayışı açısından taşıdığı öneme dikkat çekildi. Prof. Dr. Ovatoylu, üniversitelerin bu alandaki bilimsel sorumluluğunun altını çizerek, üretilen bilginin sahaya yansımasının hayati olduğunu vurguladı.
Doç. Dr. Filiz Özel Çakır ise disiplinler arası çalışmaların gerekliliğine işaret etti. Sağlık, sosyal hizmetler ve turizm alanlarının birbirinden bağımsız düşünülemeyeceğini belirten Çakır, kapsayıcı sağlık modellerinin ancak bu alanların ortak çalışmasıyla mümkün olabileceğini ifade etti.
Oturumda Prof. Dr. Ayşe Gül Kale, “Yaşlılık, Değişen Yaşam Dinamikleri ve Huzurevleri” başlıklı sunumunda yaşlı bireylerin değişen ihtiyaçlarına dikkat çekti. Kale, modern yaşam koşullarının yaşlılık algısını dönüştürdüğünü ve huzurevlerinin bu dönüşüme uyum sağlaması gerektiğini belirtti.
Ardından söz alan Doç. Dr. Ayla Demirtaş, “Yaşlı Bireylerin Güçlendirilmesinde Hemşirelik Uygulamaları” konulu sunumunda koruyucu ve destekleyici sağlık hizmetlerinin önemine değindi. Demirtaş, hemşirelik mesleğinin yaşlı bireylerin yaşam kalitesini artırmada kilit rol üstlendiğini şu sözlerle anlattı:
"Hemşirelik bakımında yaşlı insanları güçlendirme aslında ihmal edilmiş bir alandır. Profesyonelliğe yönelik yeni yaklaşımlar kendine yardım etmeyi, büyümeyi ve gelişmeyi destekler. Hemşireler yaşlı bireyleri güçlendirmek için belirli yeterliliklere ve birden çok çözüme sahip olduğunu anlatmalı ve göstermelidir. Güç temelli hemşirelik yaklaşımı, yaşlı bireylerin fiziksel ve psikososyal ihtiyaçlarını gidermek için çevrelerinde mevcut olan kaynakları değerlendirmelerine yardımcı olarak yaşam kalitesinin geliştirilmesine odaklanır"
Engelli bireylerin sağlık hizmetlerine erişiminde çarpıcı veriler
Sempozyumun ikinci oturumu Prof. Dr. Özlem Ovayolu başkanlığında, Dr. Öğretim Üyesi Ayşe Özdemir’in oturum başkan yardımcılığında yapıldı. Bu bölümde engellilik olgusunun sosyal ve sağlık boyutları ele alındı.
Doç. Dr. Havva Kaçan, “Özel Bireyler İçin Toplumsal Yapının Güçlendirilmesi” başlıklı sunumunda, engelli bireylerin yalnızca sağlık hizmetleriyle değil, toplumsal destek mekanizmalarıyla da güçlendirilmesi gerektiğini vurguladı.
Prof. Dr. Gülendam Karadağ ise “Engellilikte Sağlık: Koruyucu, Destekleyici ve Geliştirici Güncel Yaklaşımlar” başlıklı sunumunda dikkat çekici istatistikler paylaştı. Karadağ, Türkiye ve dünya genelindeki engelli nüfusa ilişkin şu bilgileri aktardı:
"Tahminlere göre bugün dünyada 1,3 milyar insan ciddi engellilik yaşamaktadır. Bu rakam dünya nüfusunun yüzde 16'sına, yani her 6 kişiden 1'ine denk gelmektedir. Ülkemizdeki durum ise Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın 2022 verilerine göre; Ulusal Engelli Veri Sisteminde kayıtlı ve hayatta olan engelli sayısı 2 milyon 511 bin 950’dir. 2021 yılında yapılan çalışmada, katılımcılar arasında sağlık hizmetlerine erişim oranı yüzde 25,4 olarak belirlenmiştir. Bu katılımcıların yaklaşık dörtte üçü (yüzde 74,6) sağlık hizmetlerine erişimde en az bir engel yaşadığı tespit edilmiştir"
Karadağ, özellikle fiziksel erişim, tıbbi ekipman ve iletişim alanlarında yaşanan sorunlara dikkat çekerek, engelli bireylerin ağız ve diş sağlığı hizmetlerine erişimde de ciddi zorluklar yaşadığını vurguladı.
Kastamonu’nun sağlık turizmi potansiyeli masaya yatırıldı
Son oturum Prof. Dr. Serap Parlar Kılıç başkanlığında, Prof. Dr. Gülendam Karadağ’ın oturum başkan yardımcılığında gerçekleştirildi. Bu oturumda Dr. Öğretim Üyesi Hakkı Çılgınoğlu, “Kastamonu Sağlık Turizmi Potansiyeli” başlıklı sunumuyla ilin doğal kaynakları, iklimi ve sağlık altyapısını değerlendirdi. Çılgınoğlu, Kastamonu’nun sakin yaşam ritmi, temiz doğası ve gelişen sağlık hizmetleriyle yaşlı ve engelli bireyler için cazip bir merkez olabileceğini ifade etti.
Dr. Öğretim Üyesi Zeynep Arabacı ise “Yaşlı Bireyler İçin Sağlık Turizmi” konulu sunumunda küresel yaşlanma trendlerine dikkat çekti. Arabacı, dünya nüfusunun hızla yaşlandığını belirterek şu çarpıcı verileri paylaştı:
"2050 yılına kadar dünyadaki her altı kişiden biri 65 yaş üstü olacak"
Arabacı ayrıca Türkiye’de yaşlı nüfus oranının giderek arttığını, 2024 itibarıyla yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki payının yüzde 10,6’ya yükseldiğini aktardı.
Yaşlı nüfusta yalnızlık ve bakım ihtiyacı öne çıkıyor
Arabacı, Türkiye’de yaşlıların yaşam koşullarına ilişkin değerlendirmesinde şu ifadelere yer verdi:
"Türkiye'de 1 milyon 750 bin 900 yaşlının tek başına yaşadığı görüldü"
Bu verinin, uzun süreli bakım sistemlerinin ve sosyal destek mekanizmalarının güçlendirilmesi gerektiğini açıkça ortaya koyduğunu belirten Arabacı, önümüzdeki 30 yılın sağlık politikaları açısından kritik bir dönem olacağına dikkat çekti.
Dr. Öğretim Üyesi Kerim Güney ise “Kastamonu Doğasında Gelen Şifanın Yaşlı ve Engelli Sağlığındaki Yeri” başlıklı sunumuyla doğa temelli sağlık uygulamalarının önemini vurguladı.
Bilimsel paylaşım teşekkür belgeleriyle tamamlandı
Sempozyum, soru cevap bölümünün ardından konuşmacılara teşekkür belgelerinin takdim edilmesiyle sona erdi. Gün boyu yapılan sunumlar, Kastamonu’nun sağlık turizmi alanında yaşlı ve engelli bireyler için güçlü bir alternatif olabileceğini bir kez daha ortaya koyarken, üniversitenin bu alandaki bilimsel katkısını da görünür kıldı.
