Organ nakillerinde en büyük engellerden biri olan kan grubu uyumsuzluğu, tıp dünyasının uzun süredir çözüm aradığı bir sorun. On yılı aşkın süredir yürütülen araştırmalar sonunda, her kan grubundan hastaya nakledilebilecek evrensel böbrek üretildi. Kanada ve Çin’den bilim insanlarının ortak çalışması, gelecekte binlerce hayatı kurtarabilecek nitelikte görülüyor.

Kan Grubu Engelini Ortadan Kaldıran Yenilik

Normal şartlarda bir böbrek naklinde, donör ile alıcının kan grubu uyumu hayati önem taşır. Özellikle O grubu hastalar, yalnızca O grubundan organ alabildikleri için en uzun bekleme listelerine sahip. Ancak araştırmacılar, bu sorunu kökten çözebilecek bir yöntem geliştirdi.

Çalışmada, A grubu bir böbreğin yüzeyinde bulunan antijenler özel enzimlerle “kesilerek” organın O grubuna dönüştürülmesi sağlandı. Bu enzimler, bir nevi “moleküler makas” gibi davranarak böbrekteki kan grubu belirleyici molekülleri ortadan kaldırıyor. Böylece organ, artık bağışıklık sistemi tarafından “yabancı” olarak algılanmıyor.

Araştırmanın öncüsü, British Columbia Üniversitesi’nden Biyokimyager Stephen Withers, “Bu enzimleri kullanarak organın yüzeyini yeniden şekillendiriyoruz. Antijenleri temizlediğimizde bağışıklık sistemi artık organı reddetmiyor” diyerek çalışmanın temel mekanizmasını özetledi.

İlk İnsan Modelinde Umut Veren Sonuçlar

Araştırma ekibi, dönüştürülmüş böbreği beyin ölümü gerçekleşmiş bir insanda kısa süreli olarak test etti. Organ, birkaç gün boyunca normal şekilde çalıştı ve idrar üretmeye devam etti. Üçüncü günde hafif bir bağışıklık tepkisi oluştu, ancak beklenenden çok daha zayıftı.

Withers, “Vücut organı tamamen reddetmek yerine tolere etmeye çalıştı. Bu, gelecekte daha güçlü sonuçlara ulaşabileceğimizi gösteriyor” diyerek elde edilen bulguların umut verici olduğuna dikkat çekti.

Organ Nakillerinde Yeni Bir Çağ Başlıyor

Sadece ABD’de her gün ortalama 11 kişi, böbrek nakli beklerken hayatını kaybediyor. Kan grubu engelinin ortadan kalkması, bu sayının dramatik biçimde azalabileceği anlamına geliyor. Bilim insanlarına göre bu teknik geliştirilirse, organ bekleme süreleri büyük ölçüde kısalacak ve nakil sayıları artacak.

Sıradaki Hedef: Uzun Vadeli Dayanıklılık

Ekip şimdi yöntemin dayanıklılığını ve güvenliğini artıracak yeni kombinasyonlar üzerinde çalışıyor. Canlı insan denemelerine geçmeden önce, böbreğin bağışıklık sistemiyle etkileşimini tam olarak dengeleyen enzim karışımlarının belirlenmesi planlanıyor.

Araştırmanın sonuçları Nature Biomedical Engineering dergisinde yayımlandı. Withers, “Bu, bilimin laboratuvardan çıkıp doğrudan hayatlara dokunduğu anlardan biri. Gerçek bir dönüşümün eşiğindeyiz,” diyerek tıp dünyasında çığır açacak bu gelişmenin önemini vurguladı.