Kastamonu Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Kliniği İdari Sorumlusu ve Eğitim Görevlisi Doç. Dr. Eren Yıldız, yenidoğan tarama programları kapsamında yapılan “topuk kanı testi” hakkında anne babalara önemli bilgiler verdi.
Yıldız, doğumdan sonra uygulanan bu testlerin, bebeklerin sağlıklı bir geleceğe sahip olmasında kritik rol oynadığını vurguladı. Uzman doktor, “Bu testin önemini göz ardı etmeyin!” diyerek aileleri uyardı.
Yenidoğan Taramaları Hangi Hastalıkları Kapsıyor?
Doç. Dr. Eren Yıldız, doğum sonrası her bebeğe uygulanan topuk kanı testinin, bazı ciddi hastalıkların erken tespitini sağladığını belirtti. Bu testle taranan hastalıklar arasında şunlar yer alıyor:
- Fenilketonüri (FKU)
- Konjenital Hipotiroidi (KHT)
- Kistik Fibrozis (KF)
- Biyotinidaz Eksikliği (BE)
- Konjenital Adrenal Hiperplazi (KAH)
- Spinal Müsküler Atrofi (SMA)
Yıldız, bu hastalıkların erken teşhis edilmesiyle birlikte, geri dönüşü olmayan sağlık sorunlarının önüne geçilebildiğine dikkat çekti:
"Ayrıca alınan aynı kan ile Spinal Müsküler Atrofi (SMA) taraması da yapılmaktadır. Yapılan bu taramalar sayesinde, bu hastalıklar nedeniyle oluşabilecek, geri dönüşümü olmayan hasarlar engellenebilmekte veya etkileri azaltılabilmektedir. Bebeğinizde bu hastalıkların olup olmadığının araştırılması için topuk kanı örneğinin alınması gerekmektedir.
Bakanlığımız, topuk kanı taramasına eklenebilecek ve çocuklarımızın hayatını olumlu yönde etkileyecek başka hastalıkların tarama programına dahil edilmesi için bilim kurulları ile çalışmalar yürütmektedir. Ülkemizde, doğan tüm yenidoğanlardan topuk kanı alınarak taranan hastalıkların varlığı araştırılmakta ve bütün bu işlemler ücretsiz olarak yapılmaktadır."
Topuk Kanı Neden Alınır ve Ne Zaman Yapılır?
Yıldız, testin zamanlamasının büyük önem taşıdığını ifade etti. "Tarama için bebeğinizden birkaç damla topuk kanı alınacaktır. Hastalıklar bebeğinizden alınan topuk kanı ile teşhis edilebilir ve ciddi sorunların ortaya çıkması önlenebilir. Bebeğinizden hastaneden taburcu edilmeden önce mutlaka topuk kanı alınmalıdır. Doğumdan sonraki 3. - 5. günler arasında aile hekiminize başvurarak tekrar kan örneği aldırmanız gereklidir. Alınan kan örnekleri Ankara ve İstanbul’da bulunan Bakanlığımız laboratuvarlarında çalışılmaktadır.
Tarama programı kapsamında 5 hastalık (FKU, KHT, BE, KF, KAH) için biyokimyasal, SMA taraması için ise moleküler genetik yöntemler kullanılmaktadır. SMA taramasında kullanılan genetik testler sadece SMA hastalığına özel olup, bunun dışında bir durum veya hastalığa yönelik genetik analiz yapılmamaktadır. Kişisel tarama bilgileri 3. taraf kişi ve kuruluşlarla paylaşılmamaktadır." dedi.
Takip Süreci ve Ailelerin Sorumluluğu
Tarama sonuçlarına göre gerekli durumlarda ailelerin bilgilendirileceğini söyleyen Yıldız, takip ve tedavi sürecinin aksatılmaması gerektiğinin altını çizdi:
"Bazı bebeklerden tarama sonuçlarını doğrulamak için tekrar topuk kanı alınması gerekebilir. Tekrar topuk kanı gerektiğinde en erken dönemde alınması bebeğinizin sağlığı açısından büyük önem taşır. Tarama sonucuna göre bebekler ileri tetkik, kesin tanı ve tedavi için ilgili kliniklere yönlendirilebilir. Bu durumda mutlaka bebeğinizi en kısa sürede ilgili kliniğe götürmelisiniz. Kliniğe yönlendirilen bebeğinizin takip ve tedavisini aksatmamalısınız."
"Topuk Kanı Testi Hayat Kurtarır"
Yıldız, topuk kanı testinin önemine dikkat çekerek açıklamasını şu sözlerle tamamladı:
"Bebeğinizin sağlığı bizim için çok kıymetli. Yeni doğan bebeklerden alınan birkaç damla topuk kanı sayesinde, doğuştan gelen bazı önemli hastalıklar erken teşhis edilebiliyor. Bu testle; zeka geriliğine yol açabilecek metabolik hastalıklar, hormon bozuklukları, hatta bazı genetik hastalıklar henüz belirti vermeden tespit edilebiliyor. Erken tanı sayesinde tedavi çok daha etkili oluyor. Bebeğiniz sağlıklı bir yaşamla büyüyor. Lütfen, sadece birkaç dakikanızı alacak bu testin önemini göz ardı etmeyin. Bebeğinizin geleceği için… Topuk kanı testi hayat kurtarır!"
