Deprem riski taşıyan ülkeler arasında yer alan Türkiye, aktif fay hatları üzerinde bulunduğu için sık sık sarsıntılarla karşılaşmaktadır. Bu doğrultuda, Kastamonu’nun deprem açısından güvenli olup olmadığı sorusu, bölge halkının merak ettiği önemli konular arasında yer almaktadır. Yapılan bilimsel analizler ve uzman değerlendirmeleri, Kastamonu’nun da belirli riskler barındırabileceğini ortaya koymaktadır.
Kastamonu Hangi Deprem Kuşağında?
AFAD tarafından yayımlanan Türkiye Deprem Tehlike Haritasına göre Kastamonu'nun büyük bir kısmı 3. ve 4. derece deprem kuşağında yer almaktadır. Bu da Kastamonu’nun, Türkiye genelinde görece daha düşük riskli bölgeler arasında bulunduğunu gösterir. Ancak bazı ilçeleri, özellikle kuzeye yakın kesimler ve KAFZ (Kuzey Anadolu Fay Zonu) etkisi altındaki alanlar 2. derece deprem bölgesi olarak değerlendirilmiştir. Bu nedenle genel olarak Kastamonu tamamen risksiz bir bölge olarak görülmemelidir.
Kuzey Anadolu Fay Hattı ve Kastamonu’nun Konumu
Kastamonu’nun depremle ilişkili değerlendirilmesinde en önemli faktörlerden biri, Kuzey Anadolu Fay Zonu (KAFZ) ile olan ilişkisidir. Bu fay hattı, Türkiye'nin en aktif ve en tehlikeli fay hatlarından biri olarak kabul edilir. Kastamonu, bu fay hattına yakınlığı nedeniyle dolaylı bir risk altında sayılmaktadır.
Zemin Yapısı Deprem Etkisini Belirliyor
Depremlerin etkisi, yalnızca büyüklüklerine değil, aynı zamanda zeminin yapısına da bağlıdır. Bu bağlamda, VS30 adı verilen, yüzeyden itibaren 30 metrelik derinlikteki ortalama S-dalga hızı, zeminin sağlamlığını belirlemede temel ölçütlerden biridir.
- VS30 değeri 1500 m/sn üzerindeyse bölge "A sınıfı" yani sağlam kaya zemin kabul edilir.
- 760-1500 m/sn arası "B sınıfı" (orta sertlikte kaya),
- 360-760 m/sn arası "C sınıfı" (zayıf kaya),
- 180-360 m/sn arası ise "D sınıfı" yani gevşek zemin olarak nitelendirilir.
Kastamonu genelinde farklı bölgelerde zemin sınıflarının değişiklik göstermesi, yerleşim yerlerinin depremden etkilenme seviyesini doğrudan etkilemektedir.
Yapı Stoğu ve Binaların Durumu
Depreme karşı dayanıklılığı belirleyen bir diğer önemli unsur ise yapıların kalitesidir. Kastamonu’da eski tarihlerde inşa edilen bazı binalar, günümüz deprem yönetmeliklerine uygun değildir. Bu da deprem anında can ve mal kayıplarının artmasına neden olabilir. Bu nedenle, yapı envanteri çıkarılarak riskli binaların belirlenmesi büyük önem taşımaktadır.
Fay Hatlarına Olan Uzaklık
Yerleşim yerlerinin aktif fay hatlarına olan mesafesi de risk değerlendirmesinde dikkate alınmalıdır. Kastamonu merkez doğrudan aktif bir fay hattı üzerinde yer almasa da, bölgedeki bazı ilçeler Kuzey Anadolu Fay Zonu’na görece daha yakındır. Bu da sarsıntıların şiddetini etkileyebilir.
