Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesi dışında kalan vatandaşlar için yaş, prim ve sigortalılık süresi hâlâ büyük bir engel oluştursa da, uzmanların işaret ettiği yedi önemli formül sayesinde bu süreci öne çekmek artık mümkün.
Erken Emekliliğin Yolları Açılıyor
Çalışma hayatını tamamlayıp bir an önce emekli olmak isteyen ancak EYT kapsamına giremeyen çalışanlar için çeşitli yasal avantajlar mevcut. Prim günlerini ve sigortalılık süresini tamamlamak kadar, bazı istisnai durumlar da emeklilik sürecinde büyük kolaylıklar sağlıyor. İşte uzmanların belirttiği yedi yöntemle erken emeklilik fırsatı:
1. Çocuk Borçlanması ile Kadınlara Avantaj
Kadın çalışanlar için çocuk borçlanması önemli bir fırsat sunuyor. Sigortadan önce doğmuş çocuklar üzerinden 3 çocuğa kadar toplamda 2160 gün, yani yaklaşık 6 yıl prim kazanılabiliyor. Bu sayede, yaşı ve sigortalılık süresi dolmuş bir anne, çocuk borçlanması sayesinde daha erken emekli olabiliyor. Ayrıca staj sonrası doğan çocuklar için de bu hak tanınabiliyor ve işe giriş tarihi geriye çekilebiliyor.
2. Askerlik Borçlanması ile Emeklilik Yaşı Geriye Çekiliyor
Erkek çalışanlar için askerlik borçlanması, sigorta başlangıç tarihini öne çekerek erken emeklilik kapısını aralıyor. Sigortadan önce yapılan askerlik süreleri borçlanıldığında, sigorta başlangıç tarihi borçlanma kadar geriye gider ve bu sayede emeklilik yaşı da düşer. Hatta bu yolla EYT kapsamına girip emekli olanlar bile bulunuyor.
3. Kısmi Emeklilik Seçeneği
15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün primle kısmi emeklilik imkanı sunuluyor. Bu yöntemle kadınlar 58, erkekler ise 60 yaşında emekli olabiliyor. 9 Eylül 1999'dan önce sigortalı olanlar için geçerli olan bu yöntem, daha az çalışma süresiyle emekli olmak isteyenler için avantaj sağlıyor. Daha sonraki tarihler içinse prim şartı 4500 güne çıkıyor.
4. Malulen Emeklilik Şansı
İş gücünü en az %60 oranında kaybetmiş çalışanlar, en az 1800 gün primle malulen emekli olabiliyor. Bu süreçte yaş şartı aranmıyor, ancak çalışmaya devam edildiğinde emekli maaşı kesiliyor. SGK onaylı sağlık kurulu raporu şartı bulunuyor.
5. Engellilere Vergi İndirimi ile Emeklilik
En az %40 engellilik oranına sahip çalışanlar, vergi indirimi belgesiyle yaşa takılmadan emeklilik hakkı elde edebiliyor. 15 yıl ve 3600 gün şartı ile başlayan bu hak, engel oranı ve işe başlama tarihine göre değişebiliyor. Engelli emekliler çalışmaya devam ettiklerinde maaşları kesilmiyor.
6. Yıpranma Payı ile Süre Avantajı
Ağır işlerde çalışanlar (madenciler, gazeteciler, gemi adamları gibi) yıpranma hakkından yararlanarak hem prim süresine ek kazanıyor hem de yaş şartından düşüş sağlıyor. Bu uygulama, tehlikeli ve yıpratıcı işlerde çalışanlar için önemli bir avantaj oluşturuyor.
7. Engelli Çocuğu Olan Annelere Ek Prim
1 Ekim 2008 sonrası geçerli olan düzenlemeye göre, bakıma muhtaç engelli çocuğu olan annelerin prim günlerinin dörtte biri toplam primlerine ekleniyor. Bu süre aynı zamanda yaş şartından da düşülüyor. Böylece 4 yıl çalışan bir anne, 5 yıl çalışmış gibi değerlendiriliyor.
