1929 yılı, Türkiye için hem Cumhuriyet’in gençliğini hem de ekonomik sıkıntıları simgeliyordu. I. Dünya Savaşı’nın getirdiği yıkım ve Millî Mücadele’nin ağır etkileri, halkın üretime katılmasını zorunlu kılıyordu. Halkın çoğu fakir, sermaye yetersizdi; devlet ekonomik sahada öncülüğü üstlenmiş, borç ödemeleri yapılırken temel alanlara yatırımlar başlatılmıştı. Bu ortamda Anadolu’da banka kurmak hem cesaret hem de büyük bir teşebbüs gerektiriyordu.
Kastamonu Bankası'nın Kurucu İsimleri
Kastamonu Bankası’nın kuruluşu, taşrada bir finans kuruluşu kurmanın ne kadar zor olduğunu gösteren önemli bir örnek oldu. Bankanın kurulmasında Tosya’dan öne çıkan işadamları kritik rol oynadı. Tosyalı kurucular arasında Ocaklızade Mahdumu A. Haşim, Halifezâde Ali, Sakızade Mahmut, Sakızade Tevfik, Müftüzade Mahir (Pirinççi), Boynueğrizâde Osman (Boyner), Rukiyezâde Mehmet Rıfat (Urkaya) ve Hacıalizâde Baki bulunuyordu.
Bankanın tam kurucu kadrosu ise Kastamonu’nun ve çevresinin ekonomik ve siyasi hayatına yön veren kişilerden oluşuyordu:
- Kastamonu Mebusları: Mehmet Fuat, Refik, Ali Rıza, Cemal, Hasan Fehmi
- Ankara Mebusu: Halit Ferit
- Kastamonu Belediye Başkanı: Corukzâde Hilmi
- Kastamonulu çiftçi, tüccar ve işadamları: Salimefendizâde Şükrü, Muhzırzâde Mahir, Mâlikizâde Hacı Ömer, Akdoğanlızâde Faik, Ekmekçi Ahmetzâde Abdullah, Alikamanzâde İsmail, Cumhuriyet Halk Fırkası vilayet mutemet vekili Hamdi, Muallim Nihat (Dicle), Muallim Talat Mümtaz (Yaman), Fabrikatör Koçoğlu Tahir, Tokatlızâde Mehmet Salih, Himmetefendizâde İhsan, Taşköprülü Eyüpzâde Sabri
- İnebolulu tüccarlar: Tonoğluzâde Mehmet Şehim, Battalzâde Mustafa, Çolakzâde Refik, Kabaalizâde Mehmet Hamdi, İmamoğlu Ahmet, Abdipaşazâde Hacı Hâfız Abdülaziz, Hacıbektaşzâde Hüseyin mahdumu Hüseyin Fahri, Ambarcızâde Akif
- Tosyalı tüccarlar: Ocaklızade mahdumları A. Haşim, Halifezâde Ali, Sakızade Tevfik, Sakızade Mahmut, Müftüzâde Mahir, Boynueğrizâde Osman, Rukiyezâde Mehmet Rıfat, Hacıalizâde Baki
- Daday tüccarları: Karakaşzâde Kadir, Gürcüzâde Şükrü, Sarımsakçızâde Hüseyin, Seydibeyzâde Abdullah, Seydibeyzâde Hüseyin, Berberzâde Hacı Yakup
- Küreliler: Kaymakam Fehmi, Belediye Başkanı Muhzırzâde Mehmet Sabri, Muhacirzâde biraderlerden Hasan Fehmi, Hacı Yirmibeşoğlu Mustafa Rıfkı
- Araçlı: Karabeyzâde Kâmil
- Ankara’da emlâk sahibi: Doygarzâde Naşit
Ekonomik ve Sosyal Katkılar
Kastamonu Bankası, sadece bir finans kurumu olmanın ötesine geçti. Anadolu’da girişimcilik ve dayanışmanın sembolü haline geldi. Bölgedeki üretimi destekleyen, tüccar ve sanayicilerin önünü açan banka, Cumhuriyet’in ilk yıllarında ekonomik kalkınmayı hızlandırdı. Tosya ve Kastamonu’nun önde gelen iş insanlarının cesur teşebbüsü, günümüzde de girişimcilere ilham vermeye devam ediyor.
Tarihe Altın Harflerle Kazınan Başarı
Taşrada kurulan bir banka olarak Kastamonu Bankası, İstanbul merkezli finans kurumlarının gölgesinde kalmadan, kendi gücü ve kararlılığıyla büyüdü. Tosya’dan çıkan girişimciler ve Kastamonu’nun aydın iş insanları, bu tarihi teşebbüsüyle Cumhuriyet’in ekonomik tarihine altın harflerle adlarını yazdırdı. Kastamonu Bankası, Anadolu’nun kalkınma yolundaki dayanışma ruhunun en önemli simgelerinden biri olarak hafızalarda yerini aldı.
