Kastamonulu bir iş insanının sahibi olduğu firma tarafından yürütülen Ayasofya restorasyonu, sosyal medyada yayılan bazı görüntüler nedeniyle yeni bir tartışmanın odağı haline geldi. Görüntülerde, restorasyon sırasında ağır iş makinelerinin yapıya sokulduğu iddia edilmişti.
Bakanlık Açıklamalarıyla İddialar Yalanlamıştı
Sosyal medyada yayılan görüntülerin ardından Kültür ve Turizm Bakanlığı, Vakıflar Genel Müdürlüğü ve İletişim Başkanlığı Dezenformasyonla Mücadele Merkezi, söz konusu iddiaları resmi olarak yalanladı. Yapılan açıklamalarda, restorasyon sürecinde kullanılan araçların Ayasofya’ya zarar vermeyecek şekilde özel olarak tasarlanmış çok katmanlı zemin üzerinde, bilimsel raporlarla belirlenen güzergâh boyunca hareket ettikleri belirtilmişti.
Ünlü Tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı’dan Sert Tepki
Ancak açıklamalar tartışmaları durduramadı. Ünlü tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı, restorasyon sırasında Ayasofya’ya giren ağır tonajlı iş makinelerine sosyal medya üzerinden tepki gösterdi. Ortaylı, yaptığı paylaşımda, “Oraya araba bile giremez. Bu müdahalelerin etkisi er ya da geç ortaya çıkacak. Yapının altı tamamen dehlizlerle dolu; her gelen Ayasofya’ya babasının mülkü gibi davranıyor” ifadelerini kullandı.
Tarihçi, ayrıca restorasyon çalışmalarında kullanılan vinçlerin ağırlığı ve yapı üzerindeki etkisiyle ilgili sorular yönelterek, “Bu işleri yapanlar hangi veriye dayanıyorlar? Yapının ne kadar ton yük kaldırabileceğini nereden biliyorlar?” şeklinde sert eleştirilerde bulundu. Ortaylı, olası bir yapısal çöküş durumunda sorumluluğun uluslararası düzeyde Türkiye’ye yüklenebileceğini vurguladı.
Restorasyon ve Kültürel Miras Tartışması
Dünyanın en önemli kültürel miraslarından biri olarak kabul edilen ve 1.500 yıldır sayısız badire atlatan Ayasofya’daki restorasyon çalışmaları, böylelikle sadece yapısal değil, kültürel ve tarihi açıdan da tartışmaları beraberinde getirmiş oldu. Restorasyon sırasında kullanılan iki vinç, her biri 45 ton ağırlığında, tartışmaları daha da alevlendirdi.
Ayasofya restorasyonundaki bu süreç, hem Türkiye’de hem de uluslararası kamuoyunda kültürel mirasın korunması ve modern tekniklerin tarihi yapılar üzerindeki etkisi konusunda yeni tartışmaların fitilini ateşlemiş durumda. Tarihçiler ve uzmanlar, yapı üzerindeki her türlü müdahalenin bilimsel verilerle desteklenmesi gerektiğini vurgulamayı sürdürüyor.
