Bir otelde yaşanan ve kamuoyunda “Böcek Ailesi” olayı olarak bilinen trajik zehirlenme vakasının ardından alüminyum fosfit yeniden tartışma konusu haline geldi. İncelemelerde, yetkisiz kişilerce yapıldığı iddia edilen ilaçlama sonucu ortaya çıkan fosfin gazının solunarak etkili olduğu belirtiliyor. Tarım ve depolama alanlarının dışında, kontrolsüz kullanıldığında ölümcül etkilere sahip bu kimyasal hakkında merak edilen pek çok konu bulunuyor. İşte hem kullanım amaçları hem de insan sağlığı üzerindeki riskleriyle alüminyum fosfite dair ayrıntılar…
Alüminyum Fosfit Nedir ve Neden Tehlikelidir?
Alüminyum fosfit (AlP), özellikle depolanmış ürünlerdeki böcek, haşere ve kemirgenleri yok etmek amacıyla kullanılan güçlü bir fumigasyon maddesidir. Tahıl siloları, depolar, gemi yük ambarları ve büyük stok alanlarında tercih edilir. Ancak bu kimyasalın esas tehlikesi, su ya da nemle temas ettiğinde açığa çıkan fosfin gazıdır.
Fosfin; sarımsağa benzer kokusu olan, renksiz ve son derece toksik bir gazdır. Solunduğunda dakikalar içinde etki gösterebilir ve çok düşük dozlarda bile ölümcül olabilir. Panzehiri olmaması, alüminyum fosfiti diğer kimyasallardan daha riskli bir kategoriye taşır. Bu nedenle kullanımının yalnızca yetkilendirilmiş uzmanlar tarafından yapılması zorunludur.
Nerelerde Kullanılır ve Kimler Uygulamalıdır?
Alüminyum fosfit; buğday, arpa, mısır gibi ürünlerin depolandığı silolarda, büyük depo alanlarında, limanlarda fumigasyon işlemlerinde ve gemi taşımacılığında yaygın şekilde kullanılır.
Profesyonel ekipman gerektiren bu işlem, fumigasyon sertifikasına sahip kişiler tarafından gerçekleştirilmelidir. Yetkisiz uygulamalar sonucu fosfin gazının kontrolsüz şekilde ortama yayılması; kapalı alanlarda toplu zehirlenmelere, hatta ölümcül sonuçlara yol açabilir.
Neden Bu Kadar Tehlikeli?
Fosfin gazı solunum yoluyla hızla vücuda girer ve hücre düzeyinde oksijen kullanımını bozar. Sinir sistemi, solunum sistemi ve kalp üzerinde güçlü çökertici etkileri vardır.
- Çok düşük dozda bile öldürücü olabilir.
- Panzehiri yoktur.
- Maruziyet kapalı alanda gerçekleştiyse etkisi katlanarak artar.
Bu nedenle alüminyum fosfitin bilinçsiz kullanımı, uzmanlar tarafından “zehirlenme riskinde en yüksek kategorilerden biri” olarak kabul edilmektedir.
Alüminyum Fosfit Zehirlenmesinin Belirtileri
Fosfin gazına maruz kalan kişilerde belirtiler çok hızlı şekilde ortaya çıkabilir. En yaygın semptomlar şunlardır:
- Şiddetli baş ağrısı
- Baş dönmesi
- Mide bulantısı ve kusma
- Göğüs ağrısı
- Nefes darlığı ve solunum güçlüğü
- Kalp ritim bozuklukları
- Bilinç bulanıklığı veya kaybı (ileri düzeyde)
Belirtilerin dakikalar içinde ağırlaşabilmesi, acil tıbbi müdahaleyi hayati hale getirir. Özellikle otel, yurt veya apartman gibi kapalı alanlarda yapılan yanlış fumigasyonlar, toplu zehirlenme riskini artırmaktadır.
